تطبیق بیوکلیمای درختان باغی بر کلیمای استان کرمانشاه

چکیده آب و هوا یکی از مهم ترین عوامل موثر در فعالیت های انسان و به ویژه در بخش کشاورزی است. این تحقیق به منظور ارزیابی تطبیق بیوکلیمای درختان باغی(بادام، پسته، زردآلو، هلو، انگور و سیب) بر کلیمای استان کرمانشاه صورت گرفته است. در انجام این کار از پارامترهای اقلیمی پنج ایستگاه سینوپتیک در منطقه کرمانشاه طی دوره آماری (1389-1358) استفاده شده است. سنجه های مورد مطالعه عبارتند از: دمای روزانه، سرعت و جهت باد، رطوبت نسبی، دمای مطلوب، دمای حداکثر، دمای حداقل، دمای حداقل مطلق، دمای حداکثر مطلق، تبخیر، بارش و ساعات آفتابی. با استفاده از نرم افزار surfer نقشه موقعیت استان کرمانشاه و پراکنش شهرستان ها ترسیم شده است. بررسی نتایج حاصل از تحلیل خوشه ای با استفاده از نرم افزارmatlab وجود سه ناحیه آب و هوایی معتدل، سرد و نیمه خشک را در استان کرمانشاه نشان می دهد. در شهرهای مورد مطالعه طبقه بندی به روش «دمارتن» آب و هوای مدیترانه ای، نیمه خشک و مرطوب جنگلی را نشان می دهد و به روش «ایوانف» آب و هوای بسیار مرطوب جنگلی و آب و هوای استپ جنگلی را نشان داد. تعیین جهت باد به کمک دو نرم افزار ویندروز وsaba نشان می دهد که جهت باد غالب در کرمانشاه 241، روانسر232، کنگاور 227، اسلام آباد غرب 220 و در سرپل زهاب 223 درجه است. به منظور تعیین تقویم زراعی گیاهان از پارامترهای میانگین دمای حداقل و حداکثر روزانه ایستگاه ها، درجه روز و صفر بیولوژیک گیاهان مورد مطالعه استفاده گردید و مناسب ترین زمان، برای آغاز فعالیت حیاتی و برداشت گیاهان تعیین شد. به دلیل فقدان داده های بیوکلیمای گیاه پسته، جهت امکان سنجی کشت این گیاه در استان، داده ها و شرایط آب و هوایی ایستگاه رفسنجان به عنوان ایستگاه شاخص مورد ارزیابی قرار گرفته است. به این منظور پارامترهای اقلیمی در شهرستان های کرمانشاه، روانسر، اسلام آبادغرب، کنگاور و سرپل زهاب بررسی و با رفسنجان مقایسه شد. در محیط نرم افزارspss میزان همبستگی میانگین پارامترهای اقلیمی با پارامترهای بیوکلیمای درختان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی و مقایسه همه پارامترهای اقلیمی و محاسبه ضریب همبستگی و محاسبه سطح معنی داری نشانگر وجود رابطه معنی دار بین داده های ایستگاه های مورد مطالعه با نیاز اقلیمی گیاه پسته در سطح 95 درصد می باشد. بنابراین در همه ایستگاه ها شرایط مناسب برای رشد این درخت موجود است و از میان شهرستان های مذکور بیش ترین شباهت بین ایستگاه سرپل زهاب و رفسنجان وجود دارد و کم ترین شباهت را کرمانشاه دارد. نتایج حاصل از پارامترهای اقلیمی نشان می دهد برای رشد سیب مناسب ترین ایستگاه ها کرمانشاه، روانسر و کنگاور است. درختان هلو، بادام، زردآلو و انگور با شهرستان های مورد مطالعه مطابقت دارند و امکان رشد این درختان در همه شهرستان ها وجود دارد. محاسبه ضریب همبستگی و محاسبه (sig) نشانگر وجود رابطه معنی دار بین داده های ایستگاه های مورد مطالعه با نیاز اقلیمی این گیا هان می باشد.